کندل پین‌بار چیست؟ نحوۀ معامله با آن چگونه است؟
یکی از پرکاربردترین الگوهای مورد استفاده در تحلیل تکنیکال در بازار سرمایه، کندل پین بار است. اگر به دنبال این هستید که روند یک سهم را بر اساس استراتژیهای قیمتی مورد بررسی قرار دهید، این الگو به یاری شما خواهد آمد. از این رو ما قصد داریم در این مقاله به تعریف و بررسی کندل پین بار بپردازیم.
کندل پین بار یکی از قوی‌ترین الگوهای استراتژیهای معاملاتی است که در بازار سرمایه به معامله‌گران سیگنال خرید و فروش می‌دهد و در تحلیل تکنیکال نیز نشان‌دهنده اتمام و بازگشت روند است. پین بار مخفف لغت پینوکیو بوده و به دروغ‌گویی بازار اشاره دارد. این نام به خاطر ماهیتی که این کندل دارد، برای آن انتخاب شده است. کندل پین بار اشاره به حالتی دارد که در آن قیمت بعد از رسیدن به یک سطح خاص، مسیری را که طی کرده، برمی‌گردد. در این وضعیت، بازار سرمایه‌گذاران را به نوعی فریب داده و به آن‌ها دروغ می‌گوید. هر زمان که پین‌بار بسته می‌شود، یعنی بازار مسیر غلطی را پیموده و در حال حاضر در مسیر درست خود قرار گرفته است. در ادامه این مقاله، اطلاعات بیشتری درباره کندل پین بار و نحوه معامله با آن ارائه می‌دهیم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
کندل پین بار چطور تشکیل می‌شود؟
یکی از نخستین و مهمترین سوالاتی که ممکن است در خصوص کندل پین بار برای سرمایه‌گذاران به وجود آید، این است که این الگو چگونه تشکیل می‌شود؟ در واقع کندل پین بار شامل یک بدنه کوچک و یک سایه بزرگ است که تحت تاثیر قیمت بسته یا باز شدن سهام، نحوه شکل‌گیری تنه و همچنین اندازه سایه متغیر خواهد بود. به طوری که در نهایت کندل پین بار، تنه‌ای بسیار کوتاه‌تر و کوچک‌تر نسبت به سایه آن خواهد داشت.
کندل پین بار ثبت‌شده در روند نوسانات قیمتی که یک سهم ممکن است داشته باشد، می‌تواند روند صعودی یا نزولی که در ادامه این نوسانات وجود دارد را پیش‌بینی کند. به عبارت دیگر، کندل پین بار می‌تواند مشخص‌کننده نحوه تغییر قدرت خریداران یا فروشندگان سهام یا جفت ارز و همچنین روند صعودی یا نزولی شدن سهام در نتیجه این تغییرات باشد. بر همین اساس، مشخصاتی که توسط کندل پین بار به نمایش در می‌آید، می‌تواند در تعیین استراتژیهای لازم برای انجام معاملات الگوی مطلوبی باشد.
انجام معامله به کمک کندل پین بار
همانطور که اشاره کردیم، کندل پین بار یکی از پراستفاده‌ترین الگوها برای تریدرها و سرمایه‌گذاران به شمار می‌رود و حتی برخی از معامله‌گران بازار سرمایه، معاملات خود را تنها با کمک کندل پین بار و روندی که با استفاده از آن ثبت می‌شود، انجام می‌دهند.
برای شرح چگونگی استفاده از کندل پین بار به منظور انجام معامله، اول باید بدانیم که چه موقع یک کندل را به عنوان کندل پین بار در نظر می‌گیریم. هنگامی که در یک کندل، سایه (shadow) حدوداً سه برابر تنۀ آن کندل باشد، کندل پین بار خواهد بود. در واقع در این الگو، اندازه بسیار بیشتر و بزرگتر سایه نسبت به تنه کاملا قابل تشخیص است. همچنین کندل پین بار در حین انجام معاملات قابل تشخیص نیست و تنها بعد از بسته شدن می‌توان پین بار بودن یک الگو را تایید یا رد کرد.
حالا به پرسش اول خود باز می‌گردیم: چگونه می‌توان به کمک کندل پین بار معامله کرد؟
در واقع نحوه استفاده از این کندل برای معامله سهام به این شیوه است که در ابتدا باید منتظر بسته شدن پین بار بمانیم. سپس نقطه ورود ما زمانی خواهد بود که سهم اصلاح درصدی دارد و در این شرایط باید پین بار به درستی تشخیص داده شود. لازم به ذکر است که بعد از یافتن این کندل، باید حرکت قیمتی سهم را در گذشته بررسی و پیدا کنیم تا بتوانیم به دلیل ایجاد کندل پین بار پی ببریم. چنانچه کندل پین بار صعودی شناخته شود، می‌توان به خرید سهم یا جفت ارز اقدام و در روند صعودی آینده آن سهم شرکت کرد. همچنین با تشخیص کندل پین بار نزولی، امکان فروش سهام یا جفت ارز برای سرمایه‌گذاران به منظور جلوگیری از تحمل ضرر مالی در انجام معاملات فراهم می‌شود. در نظر داشته باشید که نقطه تشکیل شدن این الگو در نحوه ورود یا خروج شما به یک سهم یا جفت ارز و همچنین معامله انجام گرفته، موثر خواهد بود. همانطور که گفتیم، در بازار سرمایه بسیاری از تریدرها و معامله‌گران وجود دارند که تنها با استفاده از الگوی پین بار به انجام معامله در این بازار می‌پردازند. اما باید توجه داشته باشید که هیچ‌گاه نباید تنها به یک شیوه، الگو و اندیکاتور تکیه کرد و در بازار سرمایه، برای خرید و فروش اقدام کرد. به همین دلیل توصیه می‌شود در کنار بهره‌گیری از کندل پین بار، از خطوط روند یک سهم و اندیکاتورها نیز بهره گرفت تا بتوان معامله ایمن‌تر و سودآورتری داشت.
نقش سایه در کندل پین بار
پیش‌تر نیز اشاره کردیم که هر الگو، از دو جزء اصلی تنه و سایه پین بار تشکیل می‌شود. همچنین بیان کردیم که برای تشخیص یک کندل، به عنوان کندل پین بار، باید سایه‌ای حداقل سه برابر تنه داشته باشد. در واقع هر چقدر که سایه (shadow) یک کندل بزرگتر باشد، یعنی قدرت سهم در تغییر و بازگشت آن به روند بیشتر است. هنگامی که سایه یک الگوی پین بار در ناحیه مقاومتی ایجاد می‌گردد، می‌توان اینگونه پیش‌بینی کرد که این سهم تغییر روند داده و به سمت روند نزولی حرکت خواهد کرد. برعکس این قضیه نیست صادق است. یعنی اگر کندل پین بار و سایه آن در ناحیه حمایتی یک سهم ایجاد شود، نشان می‌دهد که سهم می‌تواند با قدرت زیادی تغییر روند داده و در واقع روندی صعودی به خود بگیرد. به طور خلاصه می‌توان بیان کرد که نقش سایه کندل پین بار، به نوعی در تغییراتی که در جهت و روند حرکتی سهم رخ می‌دهد، قابل تشخیص است.
تشخیص ضعف و قدرت روند به کمک کندل پین بار
مکان و محلی که در آن الگوی پین بار و سایه آن ایجاد می‌شود، نقش موثری بر تشخیص قدرت و ضعف کندل دارد. در واقع یکی از مهمترین اطلاعاتی که این الگو در اختیار معامله‌گران قرار می‌دهد، میزان ضعف یا قدرتی است که در روند حرکتی نمودار وجود دارد. همچنین به کمک کندل پین بار، می‌توان اطلاعاتی در خصوص میزان تمایل و استقبال خریداران و فروشندگان سهام کسب کرد. هنگامی که یک سهم یا جفت ارز، بعد از ریزش قیمت به مناطق حمایت نزدیک می‌شود، الگو با سایه‌ای بلند در بخش پایینی و تنه‌ای کوچک در بخش بالایی را نشان می‌دهد. این الگو نشان‌دهنده این است که قدرت خریداران منجر به معامله شدن سهم در سقف قیمت شده و در نهایت، از افت قیمت جلوگیری می‌شود.
هنگامی که برعکس این قضیه باشد، یعنی کندل پین بار با سایه بلند در بالا و تنه کوتاه در قسمت پایین ایجاد شود، می‌تواند حاکی از افت قیمت سهم به دلیل قدرت فروشندگان باشد. در واقع این الگوی پین بار یعنی خریداران نتوانسته‌اند کندل قیمت سهام را بالا ببرند؛ در نتیجه میزان عرضه افزایش می‌یابد و می‌توان شروع روند نزولی تغییرات قیمت سهم را نشان دهد.
فرق کندل پین بار و چکش
یکی دیگر از کندل‌هایی که در تحلیل بازار سرمایه مورد استفاده معامله‌گران قرار می‌گیرد، کندل چکش نام دارد. کندل چکش، از نظر ظاهری یعنی از نظر داشتن سایه به کندل پین‌بار شباهت بسیاری دارد و تشکیل سایه در این نوع از الگوها، حاکی از قدرت خریدار یا فروشنده است.
با وجود شباهت ظاهری این دو نوع کندل، با یکدیگر متفاوت هستند. تفاوت اصلی که میان الگوی پین بار و چکش وجود دارد، این است که در پین بار، سایه تنها در یک طرف تنه وجود دارد، اما در کندل چکش، تنه از دو سایه که یکی بلندتر و دیگری کوتاه‌تر است، تشکیل می‌شود. برای ایجاد کندل چکش، وجود این سایه یکی از ملزومات است.
فیلترنویسی کندل پین بار
فیلترنویسی، یکی از بخش‌های جالب و کاربردی سازمان بورس ایران است که با قرارگیری آن‌ها در کنار یکدیگر، برخی از سهام دارای ویژگی‌های خاص جدا می‌شوند. برای کندل پین بار نیز می‌توان از فیلترنویسی استفاده کرد و به کمک آن سیگنال‌های لحظه‌ای مربوط به خرید و فروش سهم را دریافت کنید. برای الگوی پین بار می‌توانید فیلتر مورد نظر خود را در بخش مربوطه در سایت بورس ایران به نشانی tsetmc.ir وارد نمایید و سپس سهم‌هایی که این الگو را در کندل‌های خود به ثبت رسانده‌اند را به سادگی جدا نمایید.
اعتبار کندل پین بار
چندین ملاک و مورد وجود دارد که بر اساس آن‌ها می‌توان برخورداری یک کندل پین بار از اعتبار کافی را سنجید. از آنجایی که آشنایی معامله‌گران با این موارد به آن‌ها در انجام معاملات بازار سرمایه کمک می‌کند، در ادامه آن‌ها را ذکر می‌کنیم:
- برای اعتبار کافی الگوی پین بار لازم است طول سایه آن حدود 3 برابر تنه باشد
- لازم است حداقل 70 درصد از کل کندل را، طول سایه آن تشکیل دهد.
- دم بلندتر و تنه کوتاه‌تر حاکی از اعتبار بیشتر کندل است.
- کندل پین بار باید درون الگوی قبلی (ترجیحا بدنه) بسته شود.
- لازم است کندل، جزئی از بازار روند دار باشد. یعنی در روندهایی که خنثی هستند، این الگو کارایی نخواهد داشت.
- تشکیل الگوی پین بار در نزدیک نواحی حمایتی و مقاومتی، احتمال بیشتر تغییر قیمت‌ها را به دنبال دارد، در نتیجه از اعتبار بیشتری برخوردار است.
- کندل پین بار صعودی با رنگ بدنه سبز یا سفید و پین بار نزولی با بدنه قرمز یا سیاه میزان اعتبار بیشتری خواهند داشت.
انواع کندل پین بار
به طور کلی کندل پین بار به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:
- کندل پین بار صعودی (بولیش)
کندل پین بار صعودی با نام بولیش (bullish pin bar candle) نیز در بازار سرمایه شناخته می‌شود. در این کندل، سایه آن در زیر قسمت تنه تشکیل می‌شود و این معنا را دارد که قدرت خریداران از فروشندگان بیشتر است. در واقع اگر پین بار بولیش در طی یک روند صعودی و در نقاط حمایتی ایجاد شود، ادامه‌دار بودن روند مثبت بازار را نشان می‌دهد. همانطور که گفته شد، سایه بلند در این الگو، قدرت و تقاضای خریداران با منعکس می‌کند و هر چقدر سایه بلندتر باشد، یعنی قدرت خریداران نیز بیشتر خواهد بود.
- کندل پین بار نزولی (بیریش)
کندل پین بار نزولی که به آن پین بار بیریش (bearish pin bar candle) نیز گفته می‌شود، نوع دیگری از الگوی پین بار به شمار می‌رود که نحوه قرارگیری تنه و سایه در آن، کاملا برعکس کندل پین بار صعودی است. در این الگو، سایه به سمت بالا و تنه آن در بخش پایینی قرار دارد. این سبک قرارگیری سایه و تنه، نشان از عرضه بیش از حد فروشندگان دارد که در نهایت منجر به تغییرات قیمت به سمت پایین می‌شود و از رشد قیمت سهام جلوگیری می‌کند. به عبارت دیگر، زمانی که الگوی پین بار بیریش در یک روند نزولی مشاهده می‌گردد، ادامه‌دار بودن روند نزولی را نشان می‌دهد، چون سایه بلند در بالای کندل، قدرت فروشندگان را به رخ می‌کشد.
بنابر آنچه در این مقاله گفتیم، کندل پین بار یکی از مهمترین الگوهای مورد استفاده در تحلیل بازار سرمایه است. با استفاده از این الگو می‌توان ضعف یا قدرت خریداران و فروشندگان را تشخیص داد و روند نزولی یا صعودی بودن قیمت را در بازار پیش‌بینی کرد. از آنجایی که کندل پین بار یکی از قوی‌ترین الگوها برای چینش استراتژی معاملاتی خریداران و فروشندگان بازار سرمایه به شمار می‌رود، توصیه می‌شود سرمایه‌گذاران اطلاعات کافی درباره این الگو، نحوه تحلیل و انجام معاملات به کمک آن را فرا بگیرند و از آن نه به عنوان تنها استراتژی خود، بلکه به عنوان الگویی در کنار سایر مهارت‌ها و توانمندی‌ها در تحلیل، استفاده نمایند.